En son 8 Ağustos 2020 tarihinde değişikliğe uğramış olan “Orman Köylülerinin Kalkındırılmalarının Desteklenmesi Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik” yürürlüktedir. Bu yönetmelikte önemli bazı kavramların tanımları yapılmıştır:
“Orman içi köy: Köyün mülki sınırları içinde devlet ormanı olması şartı ile evlerin toplu olarak bulunduğu yerleşim alanından itibaren aralıksız devam eden arazileri dört yönden ormanla çevrili köyleri.
Ormana bitişik köy: Köyün mülki sınırları içinde Devlet ormanı olup da orman içi köyü sayılmayan köyleri.
Orman köyü: Orman içi ve ormana bitişik köyleri.
Orman köylüsü: Orman köyü nüfusuna kayıtlı olup, bu köylerde oturan halkı ifade eder” denilmektedir.
ORMAN KÖYLÜLERİNE TANINAN AYRICALIKLAR
6831 sayılı Orman Kanunu’nun 31. - 40. maddelerinde; orman köylülerinin yapacak ve yakacak odun gereksinmelerinin öncelikli olarak ve indirimli tarife üzerinden karşılanması, orman işlerinde çalışmak için kooperatiflere ve köylülere öncelik verilmesi, taşıma işlerinin kooperatiflere ve köylülere yaptırılması gibi konularda orman köylülerine ayrıcalık tanınması hükmü vardır.
Yukarıda sözü geçen yönetmeliğin esas dayanağı 6292 sayılı “Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi ve Hazine Adına Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin Değerlendirilmesi ile Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun”dur.
Orman köylülerini kalkındırmak için, orman ürünleri satışından Cumhurbaşkanlığınca belirlenen oranda alınacak paylar ile devlet orman işletmelerinin yıllık safi kârlarının yüzde 10’u bütçeye aktarılacaktır. 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında verilen izinlerle yapılan tesislerin proje bedelinin orman sahasına isabet eden kısmının yüzde 3’ü kadar tahsis payı alınacaktır. Bütçe ödeneği yanında, kullandırılmış kredilerin geri dönüşleri, faiz ve bağış gelirleri de destekleme amacıyla kullanılacaktır.
Bu kaynaklar kullanılarak; plan ve projelerin hazırlanması, kooperatifçiliğin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması, orman köylüsünün eğitilmesi gibi konularda projeler uygulanmaktadır. Karşılıksız yardım şeklinde uygulanan, “sosyal nitelikli harcamalar” yanında, “ekonomik nitelikli kredilere ait harcamalar” da yapılabilmektedir. Bu kapsamda fenni arıcılık; küçükbaş ve büyükbaş hayvancılık ve yem bitkileri yetiştirme faaliyetleri; kanatlı ve av-yaban hayvanı yetiştirme faaliyetleri; akarsu, göl, deniz ve tarla balıkçılığı faaliyetleri; her türlü ev ve el sanatları ile küçük sanayi faaliyetleri; hane halkından ev hanımları için mikrokredi uygulaması; doğal ve kültür mantarı üretim faaliyetleri; ipekböcekçiliği faaliyetleri; yayla, deniz, termal ve benzeri turizm faaliyetleri; termal, güneş ve rüzgâr enerjisine dayanan seracılık faaliyetleri; her türlü meyve, sebze üretimi ve değerlendirilmesine ait faaliyetler; tıbbî ve aromatik bitki yetiştiriciliği ile her türlü fidan yetiştiriciliği ve benzeri faaliyetler bulunmaktadır.
“Ormancılığın, bitkisel üretim ve hayvancılığın geliştirilmesi maksadıyla küçük sanayi tesisleri kurmak, ormanlardan elde edilecek odun ve odun dışı orman ürünlerinin, bitkisel ve hayvansal ürünlerin, el ve ev sanatları gibi ürünlerin satın alınması, depolanması, nakledilmesi ve pazarlanması ; tesis edindirme ve tesisin niteliğini değiştirme hizmetlerinin desteklenmesi ile diğer hizmet konularına ait prolerde yer alan her türlü faaliyetler” desteklenebilecektir.
KREDİ İŞLEMLERİ
Köylü katkısı: Sosyal yardım niteliğindeki projelerde köyü katkısı aranmaz, ekonomik nitelikli olanlarda yüzde 10 katkı gerekmektedir. Kooperatif projelerinde katkı yüzde 10 – 25 arasındadır.
Kredi verilme şartları: Bireylerin, ferdi kredilerden yararlanabilmesi için “orman köylüsü olduğunu belgelendirmiş olması”, “daimi işçi, memur, esnaf ve emekli olmaması”, “köy muhtarlığından muhtaçlık belgesi almış olması”, başvuruda bulunması, geri ödemeyi taahhüt etmesi... gerekmektedir.
SORUN BURADA
2011 Büyükşehir Yasası ile bir gecede 16 binden fazla köyün tüzel kişiliği ortadan kalktı. Türkiye nüfusunun üçte ikisi 30 büyükşehirde yaşıyor. 2/B arazilerinin çoğunun batı bölgelerinde yer aldığına değinmiştik. Ne tesadüf turizm ve madencilik faaliyetleri de oralarda yoğunlaşıyor ve bu amaçla orman arazisi tahsisler de oralarda daha çok görülüyor.
2020 Ağustos’unda değişiklik yapılan yönetmelikte; orman köylülerinin çoğunluğu, fiilen olmayan bir merciden alacakları belge ile “orman köylüsü olduklarını” kanıtladıktan sonra kredi başvurusunda bulunabilecekler. Banka teminatı (!) veya ipotek karşılığında (dağ başındaki harap eve ya da, çoğu tapusuz olan verimsiz arazilere ne kadar değer biçilirse), ya da en az iki muteber kefilin imzalayacakları borç senedi karşılığında kredi verilebilecektir. Müşterek ve müteselsil kefalet de mümkün, bu da mevcut faiz oranları karşısında birbirine kefil olanların hep birlikte batması demektir. Kooperatif kredilerinde de yönetim kurulu üyeleri şahsen sorumlu tutulmaktadırlar. Böyle yürekli ve özverili yönetim kurulu üyelerini epey aramak gerekecektir.
Kısacası bu süreç, “olmaz bu iş!” demenin hayli dolambaçlı bir yolu gibi gözüküyor.
25 Ocak 2021 Pazartesi / Aydınlık