Olumsuz gelişmeler:
1. İlk kez bundan bir buçuk yıl önce, Arap yarımadasındaki çekirge salgınları dikkati çekmiştir.
2. 1976 yılından beri, ilk defa geçen yıl Hint Okyanusu’nun kuzeyinde sekiz tayfun oluşmuştur. Tayfunlar Arap yarımadası ve Afrika boynuzunun bazı kısımlarında yoğun yağışlara yol açmıştır. Sonuçta ortaya çıkan yoğun bitki örtüsü böceklere bol miktarda yiyecek sağlamış ve çoğalmalarını kolaylaştırmıştır.
3. Yemen’de süregelen çatışmalar nedeniyle çekirge salgınını önleyecek müdahale yapılamamıştır.
4.Geçen Temmuz’da Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ivedi olarak koruyucu önlem alınmadığı takdirde çekirgelerin “sonbaharda Yemen’den Afrika’nın boynuzuna göç edebileceği” uyarısında bulunmuştur.
5. Örgüt böceklerin denetim altına alınabilmesi için zengin ülkelerden para istemiş, ancak çok az para gelmiştir.
6. Neticede korkulan olmuş çekirge sürüleri Eritre ve Somali kıyılarına ulaşmıştır. Bu bölgeler de iç çatışmaların sürdüğü, güvenlik sorunu olan yerlerdir.
ÇÖL ÇEKİRGESİ
Doğada çok çeşitli çekirge türleri vardır. Bu salgını yapan, çöl çekirgesi olarak bilinen Latince olarak Shistocerca gregaria adı verilmiş olan türdür. Adına bakarak onların çölde yaşadığı sanılmasın. Bitki örtüsü olan yerlerde çoğalırlar. Çekirgeler her türlü bitkiyi yiyebilen çok obur yaratıklardır. Bir salgında her bir kilometrekareye 150 milyon çekirge düşebilir. Bir kilometrekarelik küçük bir salgında bile, onlar bir günde 35 bin insanın tükettiği kadar besini tüketebilirler.
Çekirgeler üç ila beş ay yaşarlar, ama çok çabuk çoğalırlar. Elverişli koşullarda bir, nesil daha öncekinden 20 kat fazla sayıda olabilir. Kuzeydoğu Kenya’da, yenilerde ortaya çıkan yaklaşık 200 milyar birey içeren çok büyük bir saldırı, havada New York kentinin üç katı büyüklükte bir yer işgal etmiştir. Sadece Kenya’da düzinelerce saldırı olmuştur. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Haziran’a kadar çekirge sayısının 500 kat artacağı konusunda uyarıda bulunmuştur.
RİSK
Çekirgelerin besinlerinin büyük bir kısmının darı, sorgum ve mısır gibi ürünler olması, Etiyopya, Kenya ve Somali’de yaşayan ve halen aç olan 12 milyon kişinin hayatını daha da zorlaştıracaktır. Kuzey Uganda ve Güney Sudan da risk altında olup; saldırılar buralardan sadece 200 kilometre uzaklıktadır ve hızlı hareket etmektedir. Salgın rüzgâr hızına uyarak bir günde 100 ila 200 kilometre ilerleyebilir. Deniz seviyesinden 2000 metre yüksekten geçebilir, daha yüksek dağ sıralarını aşamaz. Sık sık Arap yarımadası ile Afrika arasındaki Kızıldeniz’i geçmektedir. 1987- 89 salgınında 10 gün içinde Atlas Okyanusu’nu aşarak Afrika’dan Karayiplere ulaşmıştır. Çöl çekirgesi 60 ülkede, dünya kara alanın yaklaşık yüzde 20’sini oluşturan 32 milyon kilometrekarelik bir alanı tehdit etmektedir.
GECİKMENİN BEDELİ
Çekirgeler Etiyopya’da birçok çiftçinin ürününü yok edince hükümet zararlıları kontrol altına almak için Eylül ayında FAO’dan 2 milyon dolar yardım istemiştir. Bu yardım sağlanmayınca alan genişledi ve Kasım ayında istenen miktar 6 milyon dolara yükseldi. Yine çok az yardım yapıldı. Salgınlar Kenya’ya ulaşınca Birleşmiş Milletler diğer şeyler yanında, doğu Afrika’da havadan böcek öldürücü ilaç atılması için 70 milyon dolar ödenmesi için başvuruda bulundu. Şimdi salgını önlemenin maliyeti daha da yükselmiş olabilir.
Yoksul ülkelerdeki çekirge afetini önlemek için gerekli 2 milyon doların esirgendiği bir dünyada, malum terör örgütünü silahlandırmak için ABD tarafından 200 milyon dolarlık bütçe ayrılmış olması hazindir.
Kuzeybatı Afrika’daki 2003 ve 2005’te sona eren, en son büyük çekirge krizi ürünlere 2,5 milyar dolar zarar vermiştir. Onu kontrol altına almak için yapılan masraf da 600 milyon dolar olup bunun çoğu bağışçılardan çıkmıştır. Uzmanlar bu tutarın aynı bölgede alınacak koruyucu önlemlere 170 yıl yeteceğini belirtmiştir.
FAO’nun Çekirge Tahmini Baş Sorumlusu Keith Cressman “Bağışçılar büyük acil durumlara, büyük sorunlara ilgi gösterir” demektedir. Hükümetler ise çekirgelere benzemezler, yavaş hareket ederler.
Çekirgeler gençken ve popülasyon büyümeden önce gözlemleme ve ilaçlama yoluyla denetim sağlanabilir. Yaya olarak veya otomobillerle yapılan ilaçlama oldukça etkili olabilir. Çekirgeler uçuşa geçince, etkilenen yoksul ülkelerin kapasite ve yetenekleri onları önlemeye yetmez.
Kaynaklar:
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Desert_locust
2. “Severe swarms”, The Economist, 1st February 2020, p.34