Ulusal Strateji Merkezi (USMER) İstanbul Uluslararası İlişkiler Sorumlusu Berk Özer, Cumhurbaşkanlığı Sistemini öngören Anayasa önerisinin ikinci tur görüşmeleri öncesinde Genel Başkan Yardımcımız Eski TBMM Başkanvekili Hasan Korkmazcan’a kritik önemdeki maddeleri sordu.
Bakanlar Kurulu’nun meclisin içinden koparılması, Cumhurbaşkanının KHK çıkartma yetkisi, milletvekillerinin gensoru ve sözlü soru sorma hakkı, Cumhurbaşkanının partili olması ve yürütmenin Meclis’ten güvenoyu alma zorunluluğunun ortadan kaldırılması konularında yöneltilen sorulara Korkmazcan şu yanıtları verdi:
DENETİM KALKIYOR
“Cumhurbaşkanı, Meclis’in yetkilerinin yüzde 95’ine ortak oluyor. Bu Anayasa teklifi yürütmenin eylem ve işlemlerini yerindelik bakımından denetleyecek imkân tanımıyor. Meclis’in yürütme üzerindeki siyasi ve idari denetimi kalkıyor. Yürütme denetimsiz hale geliyor.
Cumhurbaşkanı kamu idare yetkilerini düzenleme yetkisi alıyor. Dünyanın hiçbir kurulu, kendi uyacağı kuralları kendileri belirleyemez. Bu Anayasa’yla valiler, kaymakamlar kendi uyacakları kuralları kendileri koyabilecekler. Kural koyucu ile kurallara uyması gerekenleri birleştirmek hukuka uygun değildir.
TUZAK OLABİLİR
Yargının Cumhurbaşkanı tarafından belirlenmesi çok sakıncalıdır. Adalet bakanı ve müsteşarı kendisi atayacak (2 üye), Meclis’teki çoğunluğu ile Meclis’in atayacağı 7 üyeyi de belirleyecek, Cumhurbaşkanı kendisi de 4 üye seçecek ve toplam 13 üyenin tamamını kendisi atayacak.
Hiçbir devlet makamı sıradan gelip gidilebilecek yerler değildir. Belli kuralların, teamüllerin olması gerekir. Kamu kurumları yönetici yetiştiren okullardır. Devlet okulunu, kamu personeli yetiştirme teamüllerini ortadan kaldırıyor.
Cumhurbaşkanlığı metni değişmediği için partili Cumhurbaşkanı tarafsız olmaz. Bunlar tüzüklere uymaz. Burada ikilemli bir durum var. Bu Cumhurbaşkanı’na ve AKP’ye kurulmuş bir tuzak olabilir.
KARAR MEKANİZMASI DAĞITILIYOR
Bakanlar kurulu kararlarının karşılığı Cumhurbaşkanı kararnamesi olamaz. Bakanlar Meclis’i ve bir devlet sistemini temsil eder. Bakanın görüşü bütün bakanlığın görüşünü yansıtır. Devletin bütün süzgeçlerinden geçmiş olur. Bu Anayasa değişikliği ile devletin bütün birimleri yok ediliyor. Devletin aklı yasamaya yansıtılmıyor. Bu Anayasa değişikliği kaliteli kararların oluşturulmasında etkili ve yararlı olan mekanizmaları ortadan kaldırıyor. Bir bakan mevcut durumda, bakanlığın teklifini Meclis’e sunmadan önce düşünüyor, ‘Bir muhalefet vekili ters bir soru sorar da ya cevaplayamazsam’ diye, bunun için üzerinde iyice düşünüyor.”