Hele koronavirüs salgınından sonra daha da ağırlaşan ekonomik kriz koşullarında, iflas eden ve iflas tehdidiyle karşı karşıya gelen işletmelerin sayısı ciddî boyutlardadır. Bu durumda üretim çarkının işlemesi ve Türkiye’nin ekmek teknesinin korunması, ekonominin birinci sorunudur.
Vatan Partisi’nin Üretim Devrimi Programının 10. Maddesinde düzenlediği “İflas Eden İşletmelerin İstihdamı Korumak ve Üretimi Sürdürmek Amacıyla Kamulaştırılması” artık biricik çözümdür (Bkz. Doğu Perinçek, Üretim Devrimi, Kaynak Yayınları, Birinci basım, İstanbul, Aralık 2019, s.42 vd).
EKMEK TEKNESİ İÇİN
Sadaka odaklı çözümleri savunan Atlantikçi muhalefet, işten atılanlara ve ücretsiz izine çıkarılanlara tazminat sağlayarak emekçiden yana olmak iddiasında. Vatan Partisi ise, Ekmek Teknesini koruyacak bir programı Türkiye’nin önüne koymaktadır. Hazırladığımız yasa tasarısında kamulaştırmanın amacı şöyle belirlenmektedir:
- İşten çıkartmaları önlemek, çalışanları korumak,
- Kamu mülkiyetini güçlendirerek ve işçinin yönetime katılmasını sağlayarak verimliliği artırmak,
- İşçilerin işletme mülkiyetinden pay edinmesi ve iş güvencesine kavuşması sayesinde, işletmenin verimli çalışması için sorumluluk üstlenmesini sağlamak,
- Ekonomik krizin yüklerini ve krizden çıkışla elde edilecek kazanımları milletçe paylaşmak
amacıyla kamulaştırma zorunludur.
UYGULAMA ALANI
Kamulaştırmanın uygulama alanı 300’den fazla işçi ve memur çalıştıran ya da yıllık cirosu 100 milyon Türk Lirasını geçen Ticaret Kanununa bağlı şirketlerdir.
Kamulaştırma için, işletmenin Ticaret Mahkemesi hükmüyle iflasına karar verilmiş olması gerekir.
KARAR VE UYGULAMA MAKAMI
İşletme, Bakanlar Kurulu kararıyla kamulaştırılır ve kamulaştırma Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle ilan edilir.
İşletme, kamulaştırmayla birlikte Kamu İktisadi Teşekküllerinin (KİT) hukuki statüsüne girer.
KARMA MÜLKİYET
Kamulaştırılan işletmenin mülkiyetinin
- Yüzde 51’i kamu mülkiyetine geçirilir.
- Yüzde 44’ü iflasa hükmedildiği gün işletmede çalışan işçi ve memurlar arasında ücretleriyle orantılı olarak, karşılık alınmadan pay edilir. Bu paylar satılamaz ve devredilemez. Beş yıl içinde işletmeden ayrılan emekçinin payı, işletmede çalışan emekçiler arasında paylaştırılır. Ölüm halinde Miras Hukuku hükümleri geçerlidir.
- Yüzde 5’i işletmenin iflas tarihindeki sahibine verilir ya da sahipleri arasında özel mülkiyet paylarına göre paylaştırılır. Böylece ceketini alıp gitmek durumunda kalan özel sermaye sahipleri, üretim sürecinde tutulur.
- Mülkiyetin kamu, emekçiler ve şirket sahipleri arasında paylaştırma oranları, özel durumlarda Ekmek Teknesini Geliştirme amacına göre düzenlenir.
BİRLİKTE YÖNETİM
İşletmenin mülkiyetine ortak olan işçi ve memurlar, Yönetim Kuruluna ve diğer yönetim organlarına aralarından seçecekleri temsilciler aracılığıyla katılırlar. İşletmenin yeni mülkiyetinde pay sahibi olan özel mülk sahibi ya da sahipleri, yönetim ve denetim organlarına uygun sayıda üyeyle katılır.
İŞLETMENİN BORÇLARI
İşletme borçlarına ilişkin olarak, özel mülk sahiplerinin sorumluluğu İflas Hukuku hükümlerine göre devam eder.
İşletmenin kamu borçları üretimin sürdürülmesi açısından uygun süre ertelenir.
İşletmenin özel kurumlara ve kişilere borçlarının ödenmesi, işletme kaynaklarının yetersizliği durumunda devletin güvencesi altındadır. Devlet, bu borçların ödenmesini üretimi sürdürme ve istihdamı koruma amacına göre planlar ve uygular.
KİTAP
FİLM:
Yönetmen King Vidor’un Our Daily Bread (Günlük Ekmeğimiz) filmi. Türkçe adı “Ekmek Kavgası” diye belirlenen bu filmde, Büyük Bunalım döneminde işçiler sorunlarını bir tarım kolektifi kurarak çözüyorlar. İnternette bulabilirsiniz.