Çin Halk Cumhuriyeti 1949 yılında kuruluşunu ilan ettiği zaman, dünya ekonomisi içindeki payı yüzde birin altındaydı. Bugün satın alma gücü üzerinden yapılan hesaplamalara göre yüzde 15’e yaklaşıyor ve dünyanın bir no’lu ekonomisi olmaya doğru gidiyor.
Elbette bu büyük gelişmede en büyük pay, Bilimsel Sosyalist ideolojiyi rehber alan Komünist Parti iktidarına aittir.
Ama bunun yanı sıra Çin’in; en az 4 000 yıllık kesintisiz uygarlık tarihi, bu sürenin önemli bir kısmında dünyanın en büyük ekonomisi olması, siyaset biliminde, kültürde ve askerlikte edinilen büyük birikimin mirası, bütün bunlar Çin’in yeniden ayağa kalkmasında çok önemli bir tarihsel arka plan rolü oynamıştır.
Çin Halk Cumhuriyeti’nin bugün izlediği politikalara biraz daha yakından bakıldığında, işte o 4 000 yıllık büyük birikimin izleri görülür.
Savaş Sanatı
Sun Tzu’nun “Savaş Sanatı” adlı kitabı bir klasiktir. Burada anlatılan çeşitli savaş stratejileri, savaşmadan düşmanı yenmenin nasıl mümkün olabileceğini anlatır.
Sun Tzu’ya göre yüzlerce savaş kazanmak başarı değildir. Başarı, düşman askerlerinin savaşmadan teslim olmasını sağlamaktır. Çünkü her savaş aynı zamanda sizin kuvvetlerinizin de zarar görmesi demektir. Ayrıca bugün savaştığınız kuvvetler yarın sizin müttefikiniz de olabilir.
Bu durumda savaşmadan kazanma nasıl mümkün olabilir? Sun Tzu’ya göre düşmanınızın amaçlarını diplomatik pazarlık yoluyla engelleyebilirsiniz. Ayrıca düşmanınızın gücünü çeşitli stratejiler uygulayarak azaltabilirsiniz ve içten çökmesini sağlayabilirsiniz.
Çin Halk Cumhuriyeti’nin son 60 yıllık politikasını da, savaşmadan düşmanı yenmek olarak tanımlayabiliriz. Çin-ABD ilişkilerinin seyri bu tespiti doğrulamaktadır.
ABD bugün, Çin karşısında savaşmadan yenilmiş durumdadır. Bu ülkenin bundan sonra yapabileceği muhtemel çılgınlıkları bu gerçeği değiştirmez.
Çin’in sosyalist yöneticileri dört bin yılın strateji ustalarının geliştirdikleri politika ve yöntemleri kendi pratiklerine başarılı bir şekilde uygulamış ve sonuçlarını da almışlardır. Mao Zedung’un kitaplarını okuyan herkes, bu tarihsel birikimden nasıl yararlanıldığını görür.
36 Gizli Strateji
Beşinci yüzyılda T’an Tao Chi tarafından yazıldığı söylenen 36 Gizli Strateji kitabı da Çin tarihinin andığımız klasikleri arasındadır. Kitap, beşinci yüzyılda yazılmıştır ama burada anılan bazı bölümler, MÖ binli yıllara tarihlenen “Değişimler” kitabına kadar dayanır.
Kitap, her biri altı strateji içeren altı bölümden oluşmaktadır. “Üstünlüğün yol açacağı gaflet” başlıklı Birinci Bölümde şunlar yazıyor:
“Ülkeniz diğerlerinden üstün bir güce sahip olduğunda dahi zaferin sadece sizden yana olduğuna emin olmamalısınız. Bir anlık ihmal kaçınılmaz yenilgiyi doğurabilir. Barış zamanında bile sabırla stratejilerimizi düşünmeli ve kesin zaferi hedeflemelisiniz.” (Hiroshi Moriya, 36 Gizli Strateji, Kırmızı Kedi Yayınları, 1.b. Mayıs 2009)
İkinci Bölüm, düşmanla karşı karşıya gelindiği zaman izlenecek stratejileri içeriyor:
“Düşmana karşı saldırgan tavırlar sergilemeye başladığınızda hiçbir zayıflık göstermemelisiniz. Ordunuz gücünü gösterirken düşmanın zayıflıklarından yararlanın ve topraklarınızı genişletmeyi planlayın. Düşmanınızı, onun zayıflığına bütün gücünüzle saldırabileceğiniz bir çarpışmaya sürüklemelisiniz. Bırakın siz onun etini koparırken o sizin teninizi kessin.”
Üçüncü Bölüm, saldırı stratejileri başlığını taşıyor:
“Kendinizden daha güçlü bir düşmanla yüzleşmenizi gerektiren durumlarda başa baş çarpışmalardan kaçınmalısınız. Birebir çarpışmaya girmekten elde edilecek tek bir avantaj bile yoktur. Böyle zamanlarda stratejiden yararlanmalı ve zafer kazanmanın etkili yolunu bulmalısınız.”
“Belirsiz durumlar için stratejiler” başlıklı Dördüncü Bölümde şunlar yazıyor:
“Saldırı ve savunma, bir adım ileri bir adım geri ritmiyle hareket ediyorsa ve savaşın gidişatı öngörülemez bir hal almışsa, zafer elde etmek için yeni bir strateji kullanmalısınız. Bu tür durumlarda güçsüz tarafın güçlüyü yenmesini hedefleyen stratejiler düşman kuvvetlerini yıldırmanın en iyi yolu olabilir.”
Beşinci Bölüm, müttefiklerle işbirliği yapılması durumunda da kendi gücüne güvenmeyi anlatıyor:
“Müttefik ülkeler birleşip savaştıklarında kişi yeni ortaklarına çok fazla güvenmemelidir. Liderliği elden bırakmamalı ve gücünüzü ortaya koymalısınız. Ne düşmanlarınıza ne de müttefiklerinize açığınızı belli etmemelisiniz.”
Son Bölümde ise, “Kayıp bir savaş için stratejiler” yazılmış:
“Kendini umutsuz bir durumda bulsan bile, savaşmaktan vazgeçmemelisin. Nerede istek varsa, orada çıkış vardır. Geri çekilmekle ilgili gizli stratejiler mevcuttur.
“Durum aleyhte göründüğünde ve yenilgi ihtimali arttığında en iyisi kaçmaktır. Bugünkü geri çekiliş, yarınki zaferi getirebilir.”
Hiroshi Moriya’nın Kırmızı Kedi Yayınlarından çıkan “36 gizli strateji” kitabında, her bir strateji, tarihten ve günümüz Çin’inde yaşanan çeşitli olaylar örnek verilerek incelenmiş. Çin’i ve dünyayı anlamak açısından yararlı bir kitap.