Bütün deprem uzmanları İstanbul’u 7’nin üstünde bir depremin beklediği konusunda hemfikir. Bu yıllardır bilinen bir gerçek. Ancak alınması gereken önlemler alınmış değil. Tam tersine deprem için yapılan hazırlıklar da bertaraf edilmiş durumda. Örneğin deprem anında toplanma alanı olarak belirlenen alanlar ranta kurban edildi. Binlerce toplanma alanından çok azı şu anda uygun.
Vatan Partisi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Mustafa İlker Yücel, 31 Mart Yerel Seçimi incesinde İstanbul’u depreme hazırlamak için yapılması gerekenleri madde madde açıkladı. Yücel, Üsküdar Ünalan Mahallesi’nin tek büyük deprem toplanma alanında yaptığı açıklamada depreme karşı alınması gereken önlemleri şöyle sıralamıştı:
SİYASİ İRADE
Deprem burnumuzun dibinde. Türkiye’nin doğal afetlere önlem geliştirme konusunda yeterince uzmanı var, araştırma birimi var, çeşitli kurumlarımızın içerisinde çalışan yetişmiş nitelikli insan birikimimiz var, meslek odalarının duyarlılığı var, üzerinde titizlikle çalışılmış çok sayıda rapor var ama belirlenen önlemleri alabilecek siyasi irade gerekli.
TÜRKİYE’NİN GÜVENLİK SORUNU
ABD, askeri tatbikatlarında olası bir deprem sonrası oluşacak kargaşadan istifade ederek Türkiye’ye müdahale etme planları yapmaktadır. Nevada Çölü’nde “Bin Yılın Meydan Okuması” (Millenium Challenge) ismini verdiği tatbikatla Türkiye’ye gözdağı verdi. ABD’nin yarı resmi ajansı olan Associated Press “tatbikatın Türkiye’yi işgal senaryosu üzerine kurulu olduğunu” açık açık yazdı. Tatbikat senaryosunda işgalin bir deprem sonrası başlayacağı belirtiliyordu.
EKONOMİYE DARBE
Şiddetli bir deprem şu anda zaten zor durumda olan Türkiye ekonomisine çok büyük bir darbedir. Uzmanların hesaplarına göre etkili bir deprem 150 milyar doları aşan bir mali kayıp demektir. Dolayısıyla İstanbul’da deprem bir ekonomik bağımsızlık konusudur. İstanbul’u vuran deprem Türkiye’yi vurmuş olur.
PLANLI HAZIRLIK
Ülkemizde deprem zararlarını en aza indirme hedefi, merkezi ve yerel yönetimler ile özel sektör, demokratik kitle örgütleri gibi toplumsal kesimlerin içinde yer aldığı bütünlüklü bir planlama gerektirmektedir. Planla yönetilmeyen, denetimin olmadığı, rüşvet çarklarının kurulduğu bir sistemde binalar deprem olmadan da çöker.
SANAYİ POLİTİKASI DEĞİŞMELİ
Devlet sanayi politikasını değiştirerek kademeli olarak Anadolu’ya kaydırma planını uygulamak zorundadır.
ALARMA GEÇİLMELİ
Beklenen en kötü duruma hazırlık yapmamız ve yaklaşan yıkıma karşı “Kırmızı” alarm vermemiz gerekmektedir. Marmara Denizi’nin altında aktif, 7.0 şiddetinin üzerinde deprem üretebilecek bir fay sistemi var. Bu başlı başına alarma geçmek için yeterlidir. Marmara Bölgesi’ndeki 11 ilde 25 milyon insan yaşıyor. 6 milyon konut var. Tablo vahim.
2005 yılında çıkan 5393 Sayılı Belediye Kanunu belediye ve il özel idarelerine afet ve acil planlarını yapmak, afet zararlarını azaltmak, halkı eğitmek, gerekli donanımı hazırlamak vb. gibi görevler vermektedir. Maalesef bu görevleri hakkıyla yapan belediye sayısı çok azdır. Halk acilen bilinçlendirilmelidir. Depreme teslim olmayacağız. Deprem bilinci seferberliği başlatılmalıdır.
İMAR DEĞİL GÜÇLENDİRME
İstanbul’un imara değil güçlendirmeye ihtiyacı var. Yeni bina yapımı sıkı denetime tabi tutulmalı. Mevcut binalar içinde yıkılması gereken binalar hızla tespit edilecek halkı mağdur etmeden gerekli önlemler alınmalıdır.
KENTSEL DÖNÜŞÜM, RANTSAL DÖNÜŞÜM OLMAMALI
Kentsel dönüşüm deprem bakımından zafiyet olan yerlerde başlatmayıp da rantın yüksek olduğu yerlerde başlatıldı. Kentsel dönüşüm rantsal dönüşüm oldu. Buna son verilmeli. İmar örgütlenmesinde “deprem ve zemin müdürlükleri” kurulmalı. Daha çok sayıda Jeofizik ve Jeoloji mühendislerinin istihdam edilmeli. Afet yönetiminin amacı, “insanları nasıl enkaz altından kurtarırız” değil; “insanlar nasıl enkaz altında kalmaz?” olmalıdır.
RİSK YÖNETİMİ
‘Kriz Yönetimi’’ yerine “Risk Yönetimi” odaklı anlayışa geçilmelidir. İBB Bünyesinde Depreme Hazırlık Daire Başkanlığı kurulmalıdır. Felaket başa gelmeden evvel önleyici ve koruyucu tedbirleri düşünmek lazımdır, geldikten sonra dövünmenin yararı yoktur!
ÜNİVERSİTELERLE İŞBİRLİĞİ
İstanbul’un depreme karşı güvenli hale getirilmesi amacıyla üniversitelerle işbirliği yapılmalıdır. Daha önce üniversitelerle yapılan çalışmalar geliştirilmelidir.
HALK ÖRGÜTLENMESİ
Bir deprem anında ilk müdahalenin afet bölgesine yakın bölgeden yapılması kaçınılmazdır. Bu nedenle mahalle bazından başlayarak geliştirilecek yerel örgütlenmeler afet anında daha gelişmiş müdahale aktörleri devreye girene kadar ilk müdahaleyi kısa zamanda hayata geçirebilmektedir. Muhtarlarımızın ve öğretmenlerimizin kriz zamanında lider pozisyona gelmeleri sağlanmalıdır.
TOPLANMA ALANLARI
Deprem toplanma alanlarını yeniden değerlendirmeli vebir deprem anında en az 10 milyon kişinin evine girmek istemeyeceği düşünülerek radikal adımlar atılmalıdır.
İstanbul Afet Planında “Acil Durum Stok Sistemi” şeklinde önerilen deprem sonrasında acil durum yiyecek ve su talebi için okul, spor salonu, hastane vb gibi yapıların bahçelerine su tankları, gıda depoları ve acil durum malzemelerinin stoklanması oldukça büyük yarar sağlayacaktır.
ORDU HAZIR OLMALI
1. Orduya bağlı bir kolordunun İstanbul depreminin kaosunu engelleyecek bir müdahaleye hazır olması gerekmektedir. Hiçbir sivil organizasyon afet sonrası kargaşayı engelleyemez. İstanbul depremi TSK’nın gündemine girmelidir.
DEPREM DERSİ
İlköğretimden başlamak üzere jeoloji ve deprem bilinci dersi eğitim programı kapsamına alınmalı, örgün ve yaygın eğitim sisteminin her aşamasına afet olgusu entegre edilmelidir.