Danıştay, “Para vereceğim” bahanesiyle Kalkınma Ajansları kurdurup Türkiye’yi 26 bölgeye ayıran AB projesini durdurdu AB’nin isteğiyle hazırlanan ve Türkiye’yi Kalkınma Ajansları’yla 26 bölgeye ayıran yasa Danıştay’dan döndü.
Danıştay 10. Dairesi, Kalkınma Ajansları’nın Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliği’nin yürütmesini durdurdu. Yüksek Mahkeme, yönetmeliğin dayanağı olan 5449 sayılı Kalkınma Ajansları’nın Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun’un bazı hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle de Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), 25 Temmuz 2006 tarihli yönetmeliğin iptali ve yürütmesinin durdurulması istemiyle Danıştay’da dava açtı. TMMOB ayrıca, Yönetmeliğin dayanağı olan 5449 sayılı Kanun’un bazı maddelerinin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurulmasını istedi.
Anayasaya aykırı
Danıştay 10. Dairesi, yönetmeliğin yürütmesini durdurarak, yönetmeliğin dayanağı olan 5449 sayılı kanunun bazı hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Daire, söz konusu yönetmeliğin, Anayasa Mahkemesi’nce karar verilinceye kadar veya Anayasa Mahkemesi’nce 5 ay içinde karar verilmemesi halinde bu süre sonunda yeniden bir karar verilmek üzere yürütmesini durdurdu. Dairenin kararında, Kalkınma Ajansları’nın Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun’un, 2, 7, 11, 15 ve 16. maddeleri ile daha önce iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurulan hükümlerinin Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına varıldığına işaret edildi. Söz konusu kanunun bazı hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle CHP de Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştu. Anayasa Mahkemesi, CHP ve Danıştay 10. Dairesi’nin başvurularını birleştirerek, karara bağlayacak.
İptali istenen hükümler
Kanunun, ajansın teşkilat yapısını belirleyen 7. maddesi, yönetim kurulunun görev ve yetkilerini belirleyen 11. maddesi, Yatırım destek ofislerinin kuruluşunu, oluşumunu düzenleyen 15. maddesi ile yatırım destek ofislerinin görev ve yetkilerini belirleyen 16. maddesinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması isteniyor. Kanunun amaçlar başlıklı 1. ve 3. maddesindeki, “ajansların, bölgeler esas alınarak, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Bakan’ın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile kurulacağı” ve “ajansların, tüzel kişiliği haiz ve bu kanunla düzenlenmemiş bütün işlemlerinde özel hukuk hükümlerine tabi olacağı”na ilişkin hükümlerinin de iptali ve yürürlüğünün durdurulması talep ediliyor.
Gelişmiş ülkeler korunuyor
TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Soğancı: Türkiye’nin yatırım ve kalkınma stratejisini temelden değiştirmeye yönelik girişimleri içeren ve çok uluslu şirketlerin, gelişmiş ülkelerin çıkarını gözeten yapısıyla 5449 sayılı yasa ile kurulan Kalkınma Ajansları için Anayasa Mahkemesi yolu görünmüştür. Kalkınma ajansları, Anayasa’da bir düzenleme yapılmaksızın Anayasa’nın çizmiş olduğu yönetsel yapı tablosuna uygun olmayan farklı bir model olarak gündeme gelmiştir. Kalkınma Ajansları Kanunu; Türkiye’nin yatırım ve kalkınma stratejisini temelden değiştirmeye yönelik girişimleri içeren ve çok uluslu şirketlerin, gelişmiş ülkelerin çıkarını gözeten bir yapıya sahiptir. Yasanın birçok maddesi belirsizlik içermekte ve keyfiliğe olanak tanımaktadır.“
Bu ajanslar Türkiye’yi bölecek
ATO Başkanı Sinan Aygün: “Yargının kararını eleştirmem mümkün değil. Ancak şunu da söylemeden geçemeyeceğim, yargı çok doğru bir karar vermiş. Bu düzenleme çıkarıldığı zaman Kalkınma Ajanları’nın Türkiye’yi uçuruma sürükleyeceğini söylemiştim. Şimdi bu ajansları kimin istediğini ve neden kurulduğunu herkes bilmeli. Öncelikle Türkiye’nin bu ajanslara ihtiyacı var mı bu tartışılmalı. Kalkınma Ajansları Türkiye’yi bölgelere mi bölecek, yoksa bölücülük mü yapacak? Kimin direktifiyle böyle bir uygulamaya gidildiği ortada. Bunu çok uluslu şirketler ve Avrupa istiyor. Bize Avrupa’dan iyi bir şeyin gelmediğini herkes bilmeli. Bu ajansların asıl amacı Türkiye’yi bölgelere ayırarak parçalamaktır. Danıştay’ın verdiği karar yerindedir. Anayasa Mahkemesi’nin de yanlış bir karar vereceğini sanmıyorum. Bu ajansların kurulmasına imkân veren düzenleme iptal edilecektir, edilmelidir de.”