Türkiye ekonomisinin içine girdiği derinleşen kriz koşullarında, özellikle konkordato taleplerinin artması ve iflas tehdidinin ağırlaşması karşısında,
- İşten çıkartmaları önlemek, çalışanları korumak,
- Üretimi sürdürmek,
- Kamu mülkiyetinin güçlendirilmesi ve işçinin yönetime katılması yoluyla verimliliği artırmak,
- İşçilerin işletme mülkiyetinden pay edinmesi ve iş güvencesine kavuşması sayesinde, işletmenin verimli çalışması için sorumluluk üstlenmesini sağlamak,
- Ekonomik krizin yüklerini ve krizden çıkışla elde edilecek kazanımları milletçe paylaşmak amacıyla,
iflas eden büyük işletmelerde kamulaştırmaya gidilecektir.
UYGULAMA ALANI
Kamulaştırmanın uygulama alanı 300’den fazla işçi ve memur çalıştıran ya da yıllık cirosu 100 milyon Türk Lirasını geçen Ticaret Kanununa bağlı şirketlerdir.
Kamulaştırma için, işletmenin Ticaret Mahkemesi hükmüyle iflasına karar verilmiş olması gerekir.
İşletme, Bakanlar Kurulu Kararıyla kamulaştırılır ve kamulaştırma Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle ilan edilir.
İşletme, kamulaştırmayla birlikte Kamu İktisadi Teşekküllerinin (KİT) hukuki statüsüne girer.
MÜLKİYETİN DÜZENLENMESİ VE YÖNETİM
Kamulaştırılan işletmenin mülkiyetinin
- Yüzde 51’i kamu mülkiyetine geçirilir.
- Yüzde 44’ü iflasa hükmedildiği gün işletmede çalışan işçi ve memurlar arasında eşit olarak pay edilir. Bu paylar satılamaz ve devredilemez. Beş yıl içinde işletmeden ayrılan emekçinin payı, işletmede çalışan emekçiler arasında paylaştırılır. Ölüm halinde Miras Hukuku hükümleri geçerlidir.
- Yüzde 5’i işletmenin iflas tarihindeki sahibi ya da sahipleri arasında özel mülkiyet paylarına göre paylaştırılır.
- Mülkiyetin kamu, emekçiler ve şirket sahipleri arasında paylaştırma oranları, özel durumlarda ekmek teknesini geliştirme amacına göre düzenlenir.
- İşletmenin mülkiyetine ortak olan işçi ve memurlar, Yönetim Kuruluna ve diğer yönetim organlarına aralarından seçecekleri temsilciler aracılığıyla katılırlar. İşletmenin yeni mülkiyetinde pay sahibi olan özel mülk sahibi ya da sahipleri, yönetim ve denetim organlarına uygun sayıda üyeyle katılır.
- İşletme borçlarına ilişkin olarak, özel mülk sahiplerinin sorumluluğu İflas Hukuku hükümlerine göre devam eder.
- İşletmenin kamu borçları üretimin sürdürülmesi açısından uygun bir süre ertelenir.
- İşletmenin özel kurumlara ve kişilere borçlarının ödenmesi, işletme kaynaklarının yetersizliği durumunda devletin güvencesi altındadır. Devlet, bu borçların ödenmesini istihdamı koruma ve üretimi sürdürme amacına göre planlar ve uygular.
ATIL KAPASİTENİN ÜRETİM SÜREÇLERİNE SOKULMASI
İmalat sanayimizin kullanım kapasitesi yüzde 74’tür. Üretim kapasitesini üç yılda yüzde 90’a çıkaracağız. Örneğin Türkiye’de gübre fabrikalarının kapasitesi 6 Milyon ton dolayındadır. Yıllık tüketimimiz ise 6,5 Milyon tondur. Bu tüketimin 3,5 Milyon tonu dışardan alınmaktadır. 3 Milyon tonu iç üretimden sağlanmaktadır.Yani gübre sanayimiz yüzde 50 kapasiteyle çalışmaktadır. Gübre dışalımını vergilendirerek üretim kapasitesini yüzde yüze yükselteceğiz.
Tarım arazilerinde ekili alan oranı yüzde 70 dolayındadır. Nadas, çok ortaklılık ve ilgisizlik gibi nedenlerle arazinin yüzde 30’u ekilmiyor. Bu toprakların ekilmesi için, üzerinde tarla kayıdı olan mülk sahipleri, bu toprakları ekmekle ya da bir icar sözleşmesiyle kiraya verip ekilmesini sağlamakla yükümlü kılınacaklardır. İl ve İlçe Tarım Müdürlükleri, bu toprakların kiralanmasına yardımcı olacaklardır. Topraklarını ekmeyenler veya kiraya vermeyenler, dönüm başına tarımsal ürün kaybı cezası ödeyeceklerdir.
YURT DÜZEYİNE YAYILAN SANAYİLEŞME HERKESE İŞ
Hızlı ve etkin bir yatırım programıyla fabrikalar yurt düzeyine yayılacak, herkese iş sağlanacaktır. Halkın ihtiyaçlarını karşılayan, ileri teknoloji kullanan, kaliteli üretim yapan, yurt dışında yarışabilen millî sanayinin kurulmasına, kamu iktisadi kuruluşları öncülük edecektir. Ülke çıkarları ile uyumlu özel sektör yatırımları özendirilecektir. Tarım ürünlerini işleyen sanayi işletmelerinin kurulmasına önem verilerek tarım ile sanayinin uyumlu gelişmesi sağlanacaktır.
Devlet olanaklarıyla özel şirketleri ve mafyayı zenginleştiren teşvik siyasetlerine son verilecek, kamu kaynakları öncelikle kamu yatırımlarında, kamu hizmetinde ve millî tarım ile sanayinin gelişmesinde kullanılacaktır.
Ara mallar ve yatırım malları üreten sanayi birimleri ve küçük sanayi siteleri geliştirilecek, yeni teknolojilerle donatılacak, küçük ve orta sanayi işletmeleri desteklenerek iç pazar genişletilecek, ekonomimiz ve güvenliğimiz dışa bağımlılıktan kurtarılacaktır.
KALİTELİ İŞGÜCÜ İÇİN EĞİTİM
En büyük üretici güç, insanın kendisidir. Üretim Devriminin başarısı için kaliteli işgücünün eğitilmesi devletin görevidir.
ÖZELLEŞTİRMEYE SON KİT’LERİN VERİMLİ KILINMASI
Özelleştirme kapsamında bulunan ve yürütülen bütün işlemler durdurulacaktır. Özelleştirme kapsamına alınan ve özelleştirilen, ortaklık yapısı kısmen ya da tamamen değiştirilerek yönetimi yabancı sermaye ve işbirlikçilerine veya yerli sermayeye devredilen ya da bunlarla paylaşılan İktisadi Devlet Teşekkülleri, Kamu İktisadi Kuruluşları ve bunların iştirakleri yeniden kamulaştırılacaktır.
İktisadî Devlet Teşekküllerini, Kamu İktisadi Kuruluşlarını ve bunlara ait iştirakleri verimli hale getirmek için, gerekli kaynaklar bütçeden karşılanacak ve Devlet Yatırım Bankası yeniden örgütlenecektir.
KİT’lerin işletilmesinde, millî çıkar, üretim ve istihdam artışı, verimlilik, fiyat istikrarı, ucuz fiyat ilkeleri esas alınacaktır. Dar gelirlilerin gıda, giyim ve ısınma ihtiyaçları için üretilen mallar, satış mağazaları zinciriyle halkın ayağına götürülecektir. Ancak bunlar dışında kalan mallar, piyasa kuralları içinde oluşan fiyatlarla sunulacak, devlet eliyle kaynak aktarılması önlenecektir. KİT’lerin kendi çalışanlarına sosyal ve kültürel yarar sağlayan hizmetleri geliştirileciktir.
KAMU HİZMETİ KAMU ELİYLE
“Devleti küçültme” adı altında kamu hizmetinin ortadan kaldırılmasına, belediye hizmetlerinin özelleştirilmesine son verilecektir. Kamu hizmeti, esas olarak kamu eliyle yapılacaktır. Köy hizmetleri, kaynak ayrılarak güçlendirilecektir. Kamu inşaatlarını ve hizmetlerini gerçekleştiren kamu kurumları yeniden örgütlenecektir. Böylece on yıllardan beri vurguna, israfa ve rüşvete giden kaynakların, kamu kaynağı olarak halkın refahı için kullanılması sağlanacaktır.
ENERJİ ÜRETİM İLETİM VE DAĞITIMINDA KAMUCULUK
Enerji üretim, iletim ve dağıtımı kamu eliyle yürütülür. Enerji iletim şebekesi ıslah edilerek kayıplar ortadan kaldırılacaktır. Enerji Verimliliği Kanunu çıkartılarak ve diğer önlemlerle tüketimdeki savurganlığa son verilecektir. Enerjide millî-doğal kaynaklarımıza öncelik tanınacak, dıştan alınan fosil yakıta bağımlılık en aza indirilecek, akarsu, güneş, rüzgâr, biyoenerji ve yeraltı ısısı gibi temiz ve yenilenebilir kaynaklar değerlendirilecektir. Bağımsız nükleer enerji üretimi ve teknolojisi, güvenliğe ve çevreye uyumlu olarak geliştirilecektir.
DEMİRYOLLARI VE DENİZYOLLARINI ESAS ALAN TOPLU TAŞIMACILIK
Ülkemizin coğrafi olanaklarını değerlendiren, kaynaklarını savurmayan, güvenli, ucuz ve halkın ihtiyaçlarına cevap veren toplu ulaştırma ve taşımacılık siyaseti izlenecektir. Devletin milyarlarca dolarını otoyol projelerine dökerek yabancı otomotiv sanayisini destekleyen karayoluna öncelik yerine, demir ve denizyoluyla ulaşım geliştirilecek ve ucuzlatılacaktır. Böylece çarpık kapitalizmin trafik anarşisine, can ve servet kaybı ile çevre kirlenmesine son verilecektir.
Üreticilerin Millî Hükümeti, Kemalist Devrimin anayurdu demirağlarla örme siyasetini yeni atılımlarla sürdürecektir. Demiryolu yatırım ve taşımacılığı geliştirilecek, yeni demiryolları döşenecek, eski demiryolları teknolojik gelişmelere uygun olarak iyileştirilecektir. Demiryollarında elektrik enerjisi kullanılmasına yönelik yatırımlar yaygınlaştırılacaktır. Lokomotif, vagon ve diğer demiryolu araç ve gereçleri yurt içinde üretilecektir.
Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizde denizyolunun kullanılması özendirilecek ve yaygınlaştırılacaktır. Limanlar devlet eliyle çoğaltılacak ve geliştirilecektir. Özelleştirilmiş limanlar kamulaştırılacak ve devletçe işletilecektir. Limanlarımız milletlerarası taşımacılığa uygun konteyner terminalleriyle, araç ve gereçlerle donatılacaktır. Milletlerarası sularda taşımacılığa hizmet eden gemilerin yapımı için büyük tersaneler kurulacak, dünya ölçeğinde yarışacak deniz taşıma filosu oluşturulacaktır. Su santralleri için yapılmış baraj göllerinde ve doğal göllerde insan ve yük taşımacılığına uygun limanlar yapılacak, ülke içi bağlantılar kara ve demir yolu ağıyla sağlanacaktır.