Engellilerin istihdamına ilişkin genel sorunlar şöyle sıralanabilir:
| DÜŞÜK EĞİTİM DÜZEYİ: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 6 yaş ve üstü engelli bireylerin yüzde 41.6’sı okuma yazma bilmemekte; sadece yüzde 7.7’si lise ve daha üstü bir eğitime sahiptir (TÜİK, 2010). Engellilerin düşük eğitim düzeyi işgücüne katılımlarına, işsizlik oranlarına, çalışacakları işlerin niteliğine ve çalışma koşullarına doğrudan olumsuz etki yapmaktadır. Engelli bireylerin ağırlıklı olarak nitelik gerektirmeyen satış ve hizmet işleri ile büro ve müşteri hizmetleri gibi düşük ücretli işlerde istihdam edildikleri görülmektedir.
MESLEKİ EĞİTİM HİZMETİ YAYGINLAŞTIRILMALI
Mesleki eğitim ve yaşam boyu öğrenme hizmetlerinin yaygınlaştırılması engelli bireylerin istihdamı için büyük önem taşımaktadır. Araştırma sonuçlarına göre ulusal engelliler veri tabanına kayıtlı olan 15 yaş ve üstü engelli bireylerin yüzde 4’ü mesleki eğitimden yararlanırken; yüzde 96’sı yararlanmamaktadır. Mesleki eğitimden yararlanmayan engellilerin yüzde 88.4’ü bu eğitimin iş bulmalarına bir katkı sağlamayacağını düşünmekte; yüzde 18.6’sı ise mesleki eğitimden haberlerinin olmadığını belirtmektedirler (TÜİK, 2010). Bu durumun çözümlenebilmesi için istihdama katılımda büyük öneme sahip olan mesleki eğitim ve yaşam boyu öğrenim hizmetleri yaygınlaştırılmalı ve niteliği artırılmalıdır; İŞKUR, MEB, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı gibi kuruluşlar arasında yeterli işbirliği ve koordinasyon kurulmalı, geliştirilmelidir. Kursların etkinliklerini ölçmeye yönelik çalışmalar yapılmalıdır.
TÜM İŞ İLANLARINA BAŞVURU YAPABİLMENİN ÖNÜ AÇILMALI
Ayrımcı tutum ve uygulamalar engelli bireylerin istihdamını yüksek derecede olumsuz olarak etkilemektedir. Bunlar genel olarak mevzuatta, iş ilanlarında, işe alım süreçlerinde ve çalışma ortamında karşımıza çıkmaktadır.
| MEVZUATTA AYRIMCILIK: Ayrımcılığı yasaklayan tüm düzenlemelere karşın mevzuatta halen engellilik temelinde ayrımcılık içeren düzenlemeler bulunmaktadır. Bu durumun önlenebilmesi için tüm mevzuat taranarak ayrımcı ibare ve düzenlemeler kaldırılmalı, engellilik temelinde ayrımcılık yapılamayacağı ibaresi eklenmelidir.
| İŞ İLANLARINDA AYRIMCILIK: Engelli bireyler yalnızca engelli çalıştırma yükümlülüğü çerçevesinde açılan iş pozisyonlarına yönlendirilmektedir. Engelli bireylerin ana akım iş pozisyonlarına da kabul edilebilmeleri gerekmektedir. Bu ayrımcılığın giderilebilmesi için açılan tüm iş ilanlarına engellilerin de başvuru yapabilmelerinin önü açılmalıdır. Tüm iş ilanlarına engellilik temelinde ayrımcılık yapılmayacağı ibaresi eklenmeli, engelli bireylerin tüm iş ilanlarına başvurabilmeleri sağlanmalıdır.