Mehmet Akkaya: Tek adam rejimlerinde çalışanlar köle!

Anayasa oylamasında, vekiller hakkındaki gizli dosyaların sumen altından çıkarıldığı, şantajların diz boyu olduğu dedikoduları dolaşıyor. Bu dedikoduya yol açan ortamın mevcudiyeti bile, milletin başına çorap örüldüğünü anlamaya yetiyor.


Çok uyarı yapıldı. Ciddi uyarılardı. Sayın Doğu Perinçek’in milletvekillerine mektubu, Anayasa dersi niteliğindeydi. Birgül Ayman hocanın yazıları ciddiydi. MHP’den atılan vekillerin uyarıları, Ümit Özdağ’ın örneğin, kıymetliydi. Kılıçdaroğlu uyardı, Barolar uyardı… Aklıselim herkes, “Yapmayın, elinizle kendinizi köleleştirmeyin. Kendinize kastınız varsa millete ve Meclis'e kastetmeyin” dediler.


Okumamışlar, belli. Sözlü uyarılara da kulaklarını tıkamışlar, belli. Öyle ki, “hele bir dur da beş dakikada izah et bu işi” desen, saptırmadan iki dakika konuşacak bulamazsın. Efsunlanmış ya da şantaja uğramış kurşun asker gibiler. İntihara giderken bile kurallara uymuyorlar. Oylamalar alenen suç.


Şimdi bir rapordan özet aktaracağım. Vicdanında kırıntı kalanlar vardır diye.


Birleşik Büro-İş’in raporu… Sendikanın Genel Örgütlenme Sekreteri Dr. Yalın Kılıç, 170 ülkeyi incelemiş, 146 ülkedeki işçi haklarına bakmış. Vardığı sonuç, başkanlıkla yönetilenlerde çalışanlar perişan. Ücretleri düşük, çalışma süreleri uzun. Sözü rapora bırakıyorum;



BİRLEŞİK BÜRO-İŞ’İN RAPORU

Araştırma, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 2012 yılı Çalışma Koşulları Hukuku Raporu (Working Conditions Laws Report) ve CIA tarafından yayımlanan The World Factbook 2014-2015’e dayandırılmış. 170 ülke taranmış. 146 ülkenin yönetim sistemi belirlenmiş. Bunların 54’ü başkanlık, 66’sı parlamenter, 26’sı yarı başkanlıkla yönetiliyor. 26 ülke değerlendirme dışı bırakılmış, başkanlık ve parlamenter sistemle yönetilenler kıyaslanmış.


Başkanlık sistemi ile yönetilen 46 ülkeden 18’inde haftalık çalışma saati 48. Kenya’da 52, Seyşels’de ise 60 saat.


Parlamenter sistem ile yönetilen 50 ülkenin 27’sinde haftalık çalışma saati 40. En fazla çalışma 48, en düşük çalışma 38.


Haftalık çalışma ile ücret ortalaması dikkate alındığında, başkanlık rejimlerinden sadece 3’ünde parlamenter sistemlerin ise 27’sinde ücretler yüksek çıkmış.


Başkanlık sistemlerinin haftalık çalışma saati ortalaması 44,89 (44 saat 53 dakika) saatken parlamenter sistemlerin ortalaması 42,74 (42 saat 44 dakika) saattir.


Yıllık izin süresi açısından 147 ülke ortalaması 16,75 gündür.


Başkanlık sistemlerinde ortalamanın üstünde 25 ülke bulunmakta iken, parlamenter sistemlerde bu sayı 29’dur.


Doğum izini süresinde 170 ülke ortalaması 15,68 hafta. Başkanlık sistemlerinde ortalamanın üstünde 9 ülke bulunmakta iken, parlamenter sistemlerde sayı 29’dur. Bu durum başkanlık sistemi ile yönetilen ülkelerde doğum izninin daha az olduğunu göstermektedir.


Başkanlık sistemlerinde doğum izni süresi ortalaması 13,35 (13 hafta 2,5 gün) haftayken, parlamenter sistemlerde ortalama 19,27 (19 hafta 2 gündür) haftadır.


Ülkeler asgari ücret açısından da değerlendirmeye tabi tutulmuş, kişi başı milli gelir ile beraber ele alınarak analiz edilmiştir. Sonuçta başkanlık sistemlerinin büyük çoğunluğunda (yüzde 62) kişi başı milli gelire göre daha düşük asgari ücrete sahip oldukları belirlenmiştir.


Parlamenter sistemlerin ile çoğunluğunun ise (yüzde 51) kişi başı milli gelire göre daha yüksek asgari ücrete sahip oldukları tespit edilmiştir.


Özetle, başkanlık sistemi ile yönetilen ülkelerin çalışma barışı ve çalışma koşulları açısından sorunlu olduğu görülmektedir. Anti demokratik eğilimlerin önemli bir etken olduğu düşünülmektedir.


Parlamenter sistemin çalışma barışına daha uygun olduğu, çalışma koşullarının başkanlık sistemi ile yönetilen ülkelere göre göreceli olarak daha uygun olduğu ortaya konmuştur.


Rapor özetle böyle.


Başkanlık, tek adamlıktır. Çoğunluğun tepelendiği ortamlarda çalışanların daha az sömürüleceğini düşünmek zaten abes olurdu. Raporun ortaya çıkardığı da budur.


Kasabın bıçağını yalayan tırnak içindeki sendikacıları bir yana bırakırsak, işçiyi ve memleketi dert eden vicdan sahibi sendikacılar, oylama yapılıyorken milletvekillerine seslenmeli, vahim hatadan dönmelerini sağlamalılar.


İş işten geçmeden...