Darbe girişimi üzerine inşa edilmeye çalışılan yeni yapılanmanın hedefi, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Cumhuriyet’in temel kurumları. Oysa, 15 Temmuz’da yaşadığımız Amerikancı FETÖ darbe girişimini son tahlilde önleyen yine Türk ordusudur. Darbe, TSK’nın emir-komuta disipliniyle önlenmiştir.
Siyasal iktidar, KHK’ler çıkararak devlet yapılanmasında önemli değişiklikler yapma çabasında. Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı, Genelkurmay’dan ayrılarak İçişleri Bakanlığı’na; diğer kuvvet komutanlıkları, Milli Savunma Bakanlığı’na bağlandı. Yüksek Askeri Şura’nın yapısı değiştirildi. Askeri okullar kapatıldı... Kanunla dahi yapılamayacak bu Anayasa’ya aykırı değişiklikler, KHK’larla yapılmaya girişildi. Şimdi buna anayasal dayanaklar yaratılmaya çalışılıyor. Bu kapsamda, “Mini Anayasa” toplantılarıyla “Yeni Anayasa” girişimi tekrar gündeme getiriliyor.
“Vatan Partisi Olağanüstü Hal İzleme Kurulu” olarak öncelikle şu tespitleri yapıyoruz:
30 YASADA DEĞİŞİKLİK
Olağanüstü halin ilan edildiği 20 Temmuz 2016 tarihinden bu yana geçen bir ay içinde çıkarılan 5 KHK ile (ekli listede gösterilen) 30’a yakın yasada, 100’ü aşkın kalıcı değişiklik yapılmıştır.
Oysa, Anayasa’nın 121. maddesine göre KHK’lar, “olağanüstü hal süresince” geçerli olmak üzere çıkarılır.
Yayınlandığı gün yürürlüğe giren bu KHK’lar, “aynı gün TBMM’nin onayına sunulur”, “bunların Meclisce onaylanmasına ilişkin süre ve usul İçtüzükte belirlenir”. TBMM İçtüzüğü’nün 90. maddesine göre, “komisyonlarda ve Genel Kurul’da diğer kanun tasarı ve tekliflerinden önce ve ivedilikle görüşülür”. İçtüzüğün 128. maddesinde de; Olağanüstü Hal KHK, “komisyonlarda ve Genel Kurul’da diğer kanun hükmünde kararnamelerle, kanun tasarı ve tekliflerinden önce, ivedilikle en geç otuz gün içinde görüşülür ve karara bağlanır. Komisyonlarda en geç yirmi gün içinde görüşmeleri tamamlanmayan kanun hükmünde kararnameler Meclis Başkanlığı’nca doğrudan doğruya Genel Kurul gündemine alınır” denilmektedir.
HAL ‘OLAĞANÜSTÜ’ MECLİS İSE TATİLDE
Resmi Gazetede yayımlanmakla yürürlüğe giren ve uygulanmaya başlanan bu kararnamelerin ilk üçünün üzerinden bir ay geçtiği halde Mecliste görüşülmemişken, 1 Ekim 2016 tarihine kadar tatil kararı alınmıştır. Bu yolla, KHK’lar Meclis denetiminden kaçırılmakta, TBMM’nin yasama yetkisi gasp edilmektedir. Anayasa’nın 121. ve TBMM İçtüzüğü’nün 128. maddesi uyarınca öngörülen süre içinde TBMM’de görüşülüp karara bağlanmayan bu KHK’lar yok hükmündedir.
AYM KARARLARINA AYKIRI
Kaldı ki, bu KHK’larda yer alan çoğu düzenlemeler Anayasa’ya aykırıdır.
Nitekim, Anayasa Mahkemesi’nin, KHK’ların iptaline ilişkin, 10.01.1991 tarih, E.1990/-25, K.1991/1 ve 03.07.1991 tarih, E.1991/6, K.1991/20 sayılı kararlarında, KHK’ların mahiyeti ve kapsamı tartışılmış ve belirlenmiştir. Buna göre;
KHK’LAR OHAL’İN AMACINI VE SÜRESİNİ AŞAMAZ
“Olağanüstü Hal KHK’larıyla getirilen düzenlemeler olağanüstü halin amacını ve sınırlarını aşmamalıdır”. Zira, olağanüstü halin gerekli kılmadığı konuların Olağanüstü Hal KHK’ları ile düzenlenmesi olanaksızdır.
“Olağanüstü Hal KHK’ları ile getirilen kuralların... olağanüstü halin sona ermesinden sonra da uygulanmalarının devamı isteniyorsa, bu konudaki düzenlemenin yasa ile yapılması zorunludur.”
“KHK ile yürürlüğe konulan kural, olağanüstü halin gerekli kıldığı konuya ilişkin olsa bile... kural konulmasına neden olan olağanüstü halin sona ermesine karşın geçerliliğini yitirmeyip yürürlüğünü sürdürüyorsa Olağanüstü Hal KHK kuralı sayılamazlar. Olağanüstü Hal KHK kuralı niteliğinde görülmeyen kurallar ise Anayasa’ya uygunluk denetimi kapsamına girerler.”
KHK’LARLA YASALAR DEĞİŞTİRİLEMEZ
“Olağanüstü Hal KHK’ları olağanüstü hal ilan edilen yerlerde ve Olağanüstü Hal süresince uygulanacak olmaları nedeniyle, bu tür KHK’larla yasada değişiklik yapılamaz.”
“Yasayla düzenlenmesi gereken konuların Olağanüstü Hal KHK’ları ile düzenlenmesi Anayasa’ya uygunluk denetiminin dışına çıkma sonucunu doğurur. Bu ise Anayasa’nın temelini oluşturan hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmaz.”
ANAYASAL DENETİM ZORUNLUDUR
“Anayasa’nın 148. maddesinin biçim ve öz yönünden Anayasa’ya uygunluk denetimi dışında tuttuğu KHK’lar ‘olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda’ çıkartılan KHK’lardır. Anayasa Mahkemesi’nin çıkartılan bir Olağanüstü Hal KHK’sının bu niteliği taşıyıp taşımadığını belirlemesi ve eğer bu niteliği taşımıyorsa uygunluk denetimi yapması zorunludur.”
“Anayasa Mahkemesi, Anayasa’ya uygunluk denetimi için önüne getirilen ve yasama veya yürütme organı tarafından yürürlüğe konulan düzenleyici işlemin hukuksal nitelemesini yapmak zorundadır. Çünkü, Anayasa Mahkemesi ‘Olağanüstü Hal KHK’sı’ adı altında yapılan düzenlemelerin Anayasa’nın öngördüğü ve Anayasa’ya uygunluk denetimine bağlı tutmadığı gerçekten bir ‘Olağanüstü Hal KHK’sı’ niteliğinde olup olmadıklarını incelemek ve bu nitelikte görmediği düzenlemeler yönünden Anayasa’ya uygunluk denetimi yapmak zorundadır. Anayasa’nın 148. maddesi yalnızca Olağanüstü Hal KHK kuralı niteliğinde olan düzenlemelerin Anayasa’ya uygunluk denetimine bağlı tutulmalarına engel oluşturur.”
KHK’LAR AYM’YE GÖTÜRÜLMELİDİR
Bu kararlar da göstermektedir ki, sözü edilen KHK’lar Anayasa Mahkemesi’ne götürüldüğünde iptal edilmeleri kaçınılmazdır.
Yaşanan somut olgular ve Anayasa Mahkemesi’nin bu içtihatları karşısında;
Parlamentoyu, yasama yetkisine sahip çıkmaya, olağanüstü halin gereği, olağanüstü toplanarak, KHK’larla getirilen bu düzenlemeleri reddetmeye,
Aksi halde, milletvekillerini ve başta ana muhalefet partisi olmak üzere bütün siyasi partileri, söz konusu KHK’ların iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurmaya çağırıyoruz.
***
KHK’LARLA DEĞİŞTİRİLEN KANUNLAR
■ 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu
■ 357 sayılı Askeri Hakimler Kanunu
■ 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu
■ 1612 sayılı Yüksek Askeri Şuranın Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun
■ 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu
■ 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu
■ 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
■ 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu
■ 1453 sayılı Zabitan ve Askeri Memurların Maaşatı Hakkında Kanun
■ 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu
■ 1324 sayılı Genelkurmay Baş- kanının Görev ve Yetkilerine Ait Kanun
■ 1325 sayılı Milli Savunma Bakanlığı Görev ve Teşkilatı Hakkında Kanun
■ 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu
■ 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu
■ 4566 sayılı Harp Okulları Kanunu
■ 4752 sayılı Astsubay Meslek Yüksek Okulları Kanunu
■ 3563 sayılı Harp Akademileri Kanunu
■ 2955 sayılı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Kanunu
■ 2957 sayılı Bazı Askeri Hastanelere Döner Sermaye Tahsisine Dair Kanun
■ 2629 sayılı Uçuş, Paraşüt, Denizaltı, Dalgıç ve Kurbağa Adam Hizmetleri Tazminat Kanunu
■ 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu
■ 6586 sayılı Milli Mayın Faaliyet Merkezi Kurulmasına İlişkin Kanun
■ 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun
■ 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu
■ 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu
■ 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu
■ 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu
■ 2576 sayılı Bölge İdari Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun
■ 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun